Ζανέτα Κουτσάκη: H συγγραφέας από το Τσαλικάκι
Συνέντευξη στη Λίτσα Τσαντηράκη
Τη Ζανέτα Κουτσάκη τη γνώρισα μέσω διαδικτύου. Αν και τόσο κοντά, αφού ζει μόνιμα τα τελευταία 15 χρόνια στην Αγία Μαρίνα στο Τσαλικάκι, δεν γνώριζα την ύπαρξή της και τη συγγραφική της ιδιότητα. Μέσα από τη συνέντευξη γνώρισα έναν υπέροχο άνθρωπο της διπλανής πόρτας. Αξίζει να τη γνωρίσετε και μέσα από τα βιβλία της!
Η συγγραφέας Ζανέτα Κουτσάκη είναι ένας καθημερινός άνθρωπος. Αυτό που λέμε «άνθρωπος της διπλανής πόρτας». Σπούδασε νοσηλευτική, την οποία εξάσκησε για αρκετά χρόνια μέχρι τελικά που την κέρδισε ολοκληρωτικά η συγγραφή. Είναι μόλις 33 χρονών και μητέρα 4 αγοριών.
Εκτός όμως από τα «βιολογικά» της παιδιά, έχει αποκτήσει και άλλα τέσσερα. «Πνευματικά» τέκνα αυτή τη φορά, τα οποία είναι τα λογοτεχνικά της δημιουργήματα. «ΡΟΔΙ ΚΑΙ ΜΕΛΙ», «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΡΩΜΑ ESPRESSO» κοινωνικά μυθιστορήματα, «ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ» ιστορικό μυθιστόρημα, «ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ» ποιητική συλλογή.
Έχει επίσης συμμετάσχει σε έξι συλλογικά έργα, ποιητικές συλλογές και συλλογές διηγημάτων, ενώ έχει γράψει ακόμη, δύο παιδικά παραμύθια, διδακτικού χαρακτήρα, που όμως δεν έχουν δημοσιεύει ακόμη. Τίτλοι τους, «Μια ευχή για τον Μίμη» και «Το δάσος που έγινε χωματερή».
- Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τη γραφή;
Η πρώτη μου επαφή με την γραφή ήταν σε πολύ μικρή ηλικία, όταν ήμουν ακόμη μαθήτρια της Στ' Δημοτικού. Λαμβάνοντας συμμετοχή σε έναν λογοτεχνικό διαγωνισμό, κατάφερα να κερδίσω το πρώτο βραβείο πεζού κειμένου, κερδίζοντας ταυτόχρονα και την αυτοπεποίθηση να συνεχίσω να γράφω, μικρά διηγήματα για αρχή, συμμετέχοντας και κατακτώντας βραβεία, σε αρκετούς ακόμη λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.
- Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το είδος του μυθιστορήματος;
Είμαι γενικά πολύ ονειροπόλο άτομο. Θυμάμαι τον εαυτό μου από παιδί να χάνει τον ύπνο του πλάθοντας φανταστικές ιστορίες με την σκέψη. Όλο αυτό το συναίσθημα κάπως έπρεπε να βγει προς τα έξω. Ξεκίνησα λοιπόν να γράφω φανταστικές ιστορίες, που έγιναν διηγήματα, που εξελίχθησαν σε νουβέλες, μέχρι που κατέληξαν οι σκέψεις αυτές να δημιουργήσουν το πρώτο μυθιστόρημα. Στην πραγματικότητα λοιπόν, το να ασχοληθώ με την συγγραφή μυθιστορημάτων, δεν ήταν θέμα «απόφασης» αλλά περισσότερο «ανάγκης» θα μπορούσα να πω.
- Πώς φαντάζεσαι το μέλλον;
Έχω πολύ θετικές και αισιόδοξες σκέψεις για το μέλλον. Όχι μόνο για εμένα, μα και για όλο τον κόσμο. Όσον αφορά το κομμάτι της συγγραφής, σίγουρα θα υπάρχει περισσότερος χρόνος να ξοδεύω πάνω σε αυτό που αγαπώ. Όσον αφορά τον κόσμο γύρω μου, πιστεύω πως κάθε βήμα θα είναι και καλύτερο μιας και έχουμε συνηθίσει να λέμε πως όλα έχουν φτάσει στο απροχώρητο, στο χειρότερο σημείο που θα μπορούσε. Άρα ποια άλλη επιλογή υπάρχει αφού δεν μπορεί να πάει τίποτα χειρότερα; Μα να πάει καλύτερα φυσικά!
- Οι κριτικές στα βιβλία και τώρα στην ποίηση πόσο σε επηρεάζουν;
Η αλήθεια είναι πως αφήνω μόνο τις αρνητικές κριτικές να με επηρεάζουν. Μέσα από αυτές διορθώνεσαι, γίνεσαι όλο και καλύτερος. Μιλάμε όμως πάντα για κριτικές πάνω στο κομμάτι της τεχνικής, της έκδοσης κτλ. Γιατί ο τρόπος που γράφει κάποιος ή που σκέπτεται για να προχωρήσει την πλοκή του βιβλίου του, δεν μπορεί να επηρεαστεί από κρητικές, είτε θετικές είτε αρνητικές. Άλλωστε ότι γράφω, ο λόγος που εκδίδεται και δημοσιοποιείτε, αυτός είναι. Για να τα διαβάσουν οι αναγνώστες και να εκφράσουν την γνώμη τους, την άποψή τους.
- Νοσηλευτική ή συγγραφή; Ποιο σε ευχαριστεί περισσότερο;
Στην πρώτη παρουσίαση που έκανα στην Κρήτη, για το βιβλίο μου «Ρόδι και μέλι», εμφανίστηκε ο δάσκαλος που μου έκανε μάθημα στην πέμπτη δημοτικού. Στα χέρια του κρατούσε μια έκθεση που είχα γράψει πριν πολλά χρονιά. Ήταν πραγματικά πολύ συγκινητικό από μόνο του το γεγονός πως αυτός ο άνθρωπος είχε ένα τέτοιο αρχείο. Τώρα θα μου πείτε πως σχετίζεται αυτό με την ερώτηση;
Μου διάβασε λοιπόν γεμάτος περηφάνια τρεις από τις γραμμές που είχα γράψει τότε. «Εγώ, όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω νοσοκόμα να σώζω τους ανθρώπους που είναι άρρωστοι. Θα γράφω και βιβλία και θα τα έχω στην βιβλιοθήκη μου μαζί με τα άλλα βιβλία που θα αγοράζω και που θα τα έχουν γράψει άλλοι. Θα κάνω πολλά παιδιά γιατί μου αρέσει που έχω άλλα τρία αδέλφια και εγώ…».
Απλά λόγια ενός παιδιού που όμως δείχνουν τις έμφυτες αγάπες. Πως μπορώ λοιπόν να διαλέξω ανάμεσα σε νοσηλευτική και συγγραφή όταν και τα δυο είναι επιλογές ολόκληρου του «είναι» μου;
- Υπάρχει κάποιο μήνυμα που θέλεις να περάσεις μέσα από τα βιβλία σου;
Παρά πολλά. Ίσως το κάθε βιβλίο, το κάθε κεφάλαιο να είναι ένα διαφορετικό μήνυμα. Όπως είπα και παραπάνω, είμαι αρκετά αισιόδοξο άτομο, οπότε τα περισσότερα μηνύματα που μπορεί να διακρίνει κάποιος αν ψάξει μέσα στα κείμενα, είναι μηνύματα αισιοδοξίας.
Πιστεύω πως οι άνθρωποι έχουν πολύ δύναμη μέσα τους και συνηθίζω να τους παρακινώ να προσπαθήσουν να την βρουν και να την εξωτερικευόσουν. Ένα άλλο μήνυμα που προσπαθώ να περάσω πολλές φορές μέσα από τα έργα μου, είναι πως το να είσαι διαφορετικός σε οτιδήποτε από τους άλλους, σε κάνει ιδιαίτερο, ξεχωριστό και όχι περιθωριοποιημένο. Αντιρατσιστικά μηνύματα λοιπόν και αρκετά κατά τις ενδοοικογενειακής βίας.
Είμαι πολύ ευαισθητοποιημένη σε αυτούς τους τομείς, οπότε ακόμη και να μην το κάνω σκόπιμα, η άποψη μου περνά σαν μήνυμα υποσυνείδητα.
Πιστεύω πως οι άνθρωποι έχουν πολύ δύναμη μέσα τους και συνηθίζω να τους παρακινώ να προσπαθήσουν να την βρουν και να την εξωτερικευόσουν. Ένα άλλο μήνυμα που προσπαθώ να περάσω πολλές φορές μέσα από τα έργα μου, είναι πως το να είσαι διαφορετικός σε οτιδήποτε από τους άλλους, σε κάνει ιδιαίτερο, ξεχωριστό και όχι περιθωριοποιημένο. Αντιρατσιστικά μηνύματα λοιπόν και αρκετά κατά τις ενδοοικογενειακής βίας. Είμαι πολύ ευαισθητοποιημένη σε αυτούς τους τομείς, οπότε ακόμη και να μην το κάνω σκόπιμα, η άποψη μου περνά σαν μήνυμα υποσυνείδητα.
- Η «Συγχώρεση» είναι ένα τραγούδι από την πρώτη σου ποιητική συλλογή που αγγίζει κάθε ψυχή. Εσύ πόσο εύκολα συγχωρείς;
Η «Συγχώρεση» είναι ένα τραγούδι αφιερωμένο στην μάνα που φεύγει από την ζωή. Αγγίζει κάθε ψυχή για δυο λόγους: Πρώτον γιατί πολλοί από εμάς έχουν πει ήδη το στέρνο αντίο, αλλά και όσοι δεν έχουμε χάσει τον πιο σημαντικό άνθρωπο στην ζωή μας ακόμη, ξέρουμε πως θα συμβεί κάποια στιγμή, αναπόφευκτα.
Δεύτερον γιατί ο Πέτρος Βουμβουλάκης με την φωνή και την λύρα του, έντυσε το τραγούδι με την αγαπημένη φορεσιά της Κρήτης, πατώντας πάνω στην μουσική του συνθέτη Μιχάλη Σούμα. Τώρα όσον αφορά την συγχώρεση σαν πράξη, με υπερηφάνεια σας λέω πως δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος να περιμένει την συγχώρεσή μου.
Δίνω παρά πολλές ευκαιρίες στους ανθρώπους και δεν κρατώ κακία σε κανέναν ο οποίος κάνει το οτιδήποτε από προσωπική επιλογή. Αρκεί να μην βλάπτει κανέναν φυσικά. Βάση αυτής της άποψης, μπορώ να πω πως δεν χρειάζεται καν να συγχωρέσω κάποιον. Άλλωστε δεν είμαι εγώ η αρμόδια για αυτό!
- Είσαι σύζυγος και μητέρα 4 αγοριών. Πόσο σε έχει επηρεάσει η καθημερινότητά σου στη συγγραφή;
Σίγουρα ο ελεύθερος χρόνος μιας πολύτεκνης μητέρας είναι περιορισμένος. Όταν όμως η ίδια έχει φροντίσει τα παιδιά της , ανεξάρτητα από το αν είναι αγόρια ή κορίτσια, να είναι όσο αυτοεξυπηρετούμενα και αυτόνομα επιτρέπει η ηλικία τους, ο λιγοστός αυτός χρόνος που μπορεί να βρει, αυξάνεται.
Πάντα διαφωνούσα με τους ανθρώπους που έλεγαν πως θα ήθελαν να κάνουν πράγματα που αγαπούσαν αλλά δεν βρήκαν τον χρόνο. Χρόνος υπάρχει πάντα, απλά τον σπαταλάμε σε αλλά, μικρότερης βαρύτητας πράγματα. Από πρακτικής άποψης λοιπόν, γράφω πάντα το βράδυ. Έτσι τα παιδιά δεν «στερούνται» την παρουσία μου και εγώ είμαι σχεδόν βέβαιη πως δεν θα με διακόψει κανείς.
- Σε βλέπουμε να ταξιδεύεις σε όλη την Ελλάδα και να παρουσιάζεις τα έργα σου. Στο Δήμο Μαλεβιζίου σε ξέρει ο κόσμος; Ο Δήμος μας σε έχει καλέσει σε κάποια παρουσίαση;
Τα βιβλία μου υπάρχουν σε αρκετά βιβλιοπωλεία του δήμου. Αυτό θα πει πως υπάρχει αναγνωσιμότητα από τον κύκλο των αναγνωστών και των βιβλιοπωλών τουλάχιστον.
Σε γενικές γραμμές δεν θα ήθελα να με βλέπουν, στο Γάζι για παράδειγμα και να λένε «να αυτή είναι η συγγραφέας!». Πρώτα από όλα είμαι απλά η Ζανέτα, χωρίς τίτλους, χωρίς ταμπέλες. Άλλωστε η αναγνωσιμότητα δεν άνηκε ποτέ στους πρωταρχικούς μου στόχους.
Ο δήμος Μαλεβιζίου συνηθίζει να ασχολείται με την τέχνη σε κάθε της μορφή. Παρ' όλα αυτά δεν έχει γίνει ακόμη κάποια παρουσίαση των βιβλίων μου. Πρόσφατα είχα την πρόταση από τον πολιτιστικό σύλλογο Καβροχωρίου να έρθω σε επαφή με το αναγνωστικό κοινό, έπειτα από δωρεά βιβλίων μου και βοήθεια στο στήσιμο της καινούριας βιβλιοθήκης στο χωριό τους. Είμαστε σε συζητήσεις για τον προγραμματισμό.
- Πώς σου φαίνεται η αλόγιστη χρήση των μέσων κοινωνικών δικτύων; Βλέπω ότι αναφέρεις ότι «Χάλασε ο κόσμος αδερφέ μου…Δεν θέλει την ευτυχία του πια να την ζει, μόνο να την φωτογραφίζει κατέχει»
Είναι μια φράση που πραγματικά πιστεύω. Κάποιοι δίνουν περισσότερη σημασία, περισσότερο χρόνο, περισσότερη φροντίδα στο διαδικτυακό τους «φαίνεσθε» παρά στο πραγματικό τους «είναι». Θεωρώ τραγικό το γεγονός να μην μπορείς απολαύσεις τον καφέ σου αν δεν τον ¨ποστάρεις¨ πρώτα και να χάνεις τον ενθουσιασμό των χειροτεχνημάτων επειδή διαλέγεις να τα δεις μέσα από την οθόνη του κινητού τραβώντας τα βίντεο.
Ξέχασαν οι άνθρωποι να φλερτάρουν μιλώντας. Ξέχασαν τι θα πει ¨φίλος¨, πως είναι να ζεις για τον εαυτό σου και όχι για να βλέπουν οι άλλοι πως ¨ζεις…¨. Ξέχασαν πως την μυρωδιά από το μελάνι και το χαρτί δεν μπορεί να την αντικαταστήσει μια οθόνη και πως η ζωντανή μουσική ακούγεται διαφορετική από αυτή του YouTube. Ελπίζω κάποια στιγμή να αλλάξει αυτό, πριν οι άνθρωποι αρχίσουν να γερνούν προτού καν ζήσουν.
- Μέσα από τα βιβλία και την περιγραφή του συγγραφέα, ο αναγνώστης μπορεί εύκολα να ονειρευτεί ένα μέρος και να το αγαπήσει. Εσύ έχεις αναφερθεί σε κάποιο χωριό του Δήμου Μαλεβιζίου;
Σε όλους μας έχει τύχει να νιώσουμε πως ταξιδεύουμε πραγματικά σε κάποιο μέρος διαβάζοντας τις σελίδες κάποιου βιβλίου. Έχω και εγώ αγαπήσει πόλη την οποία δεν είχα επισκεφτεί ποτέ μόνο και μόνο επειδή διάβασα κάποιες υπέροχες περιγραφές. Όταν επιτέλους ταξίδεψα ως εκεί και στην πραγματικότητα, ήταν σαν να ήμουν παρούσα για πολλοστή φορά αφού το μέρος μου ήταν αρκετά οικείο.
Ωστόσο, σε κανένα από τα βιβλία μου δεν κάνω απόλυτα ξεκάθαρο τον τόπο και τον χρόνο στον οποίο διαδραματίζεται η πλοκή. Θεωρώ πως αν δεν είναι απαραίτητη η τοποθέτηση χωρικών ορίων για την ανάγκη της ιστορίας, ο αναγνώστης θα πρέπει να ταξιδεύει πέρα από σύνορα νομούς και δήμους.
Ας μην ξεχνάμε πως δεν μιλάμε απλά για συγγραφή, μα για μυθιστοριογραφία. Άρα δεν έχει αναφερθεί, τόσο κάποιο σημείο του δήμου Μαλεβιζίου, όσο και κάποιο άλλο μέρος οποιασδήποτε κοινότητας.
- Αν ήθελες η πλοκή να διαδραματιστεί σε κάποιο μέρος του δήμου μας ποιο θα ήταν αυτό;
Έχω σκεφτεί στο άμεσο μέλλον, κάποια από τις ιστορίες μου να διαδραματιστεί σε κάποιο χωριό του δήμου μας. Δεν έχω αποφασίσει ακόμη που ακριβώς, όμως σίγουρα θα ήταν κάποιο από τα χωριά λόγο της γραφικότητας που υπάρχει σε αυτά τα μέρη.
Θα ήθελα να έχω την ευκαιρία να γνωρίσω βαθειά την ιστορία κάποιου χωριού μας, να μιλήσω με τους ανθρώπους που ζουν σε αυτό και να καταγράψω κάθε πληροφορία και εμπειρία, που θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε μυθιστόρημα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα.
Αυτό γιατί νιώθω την ανάγκη να αναδείξω τον τόπο που ζω. Τα βιβλία κυκλοφορούν και πωλούνται σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Θα ήταν άδικο λοιπόν να μην προβληθούν τόσο οι ομορφιές του τόπου μας όσο και τα ήθη και έθιμα της Κρήτης γενικότερα. Σαν δημότης Μαλεβιζίου και η ίδια λοιπόν, θα προτιμούσα την ανάδειξη και προβολή κάποιου χωριού από τον δικό μας δήμο.
- Υπάρχουν τα βιβλία σου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Μαλεβιζίου; Αν ένας αναγνώστης δεν μπορεί να τα αγοράσει έστω να μπορεί να τα δανειστεί;
Η αλήθεια είναι πως τα βιβλία δεν υπάρχουν στην δημοτική βιβλιοθήκη Μαλεβιζίου. Αν και τώρα που το αναφέρω θα ήθελα πολύ να συνέβαινε κάτι τέτοιο. Παρόλα αυτά, τα βιβλία έχουν δωριστεί σε άλλες βιβλιοθήκες του δήμου. Κάποιες από αυτές, είναι η βιβλιοθήκη του πολιτιστικού συλλόγου Καβροχωρίου και οι δανειστικές βιβλιοθήκες των περισσοτέρων σχολείων σε Γάζι και Αγία Μαρίνα.
Αυτό που θέλω να τονίσω πάνω στο θέμα πάντως, είναι πως αν κάποιος φορέας, βιβλιοθήκη, σχολείο κτλ. θα ήθελε να αποκτήσει τα βιβλία μου μέσω δωρεάς ή αν κάποιος συμπολίτης μας αδυνατεί να το αγοράσει για να το διαβάσει και δεν βρίσκει τρόπο να το δανειστεί από κάποια από τις βιβλιοθήκες που προανέφερα, ας επικοινωνήσει μαζί μου στο email [email protected]
- Κλείσιμο δικό σου…
Ευχαριστώ πολύ την «Φωνή του Μαλεβιζίου» για την ευκαιρία να εκφράσω κάποιες από τις απόψεις μου και να έρθω σε επαφή με τους αναγνώστες, μέσα από τις σελίδες της, την Λίτσα Τσαντηράκη για την προσέγγιση και την πρόταση συνέντευξης και όλους όσους αφιέρωσαν χρόνο στην ανάγνωσή της.
Εύχομαι σε όλους μια χαρούμενη και δημιουργική συνέχεια, με άπλετο χρόνο για να κάνει ο καθένας αυτό που αγαπά περισσότερο.
